Judicial Declaration of Death

Σε μια κοινωνία όπου η εγκληματικότητα αυξάνεται, συχνά οι αρχές βρίσκονται αντιμέτωπες με υποθέσεις εξαφανίσεων προσώπων, η ανεύρεση των οποίων κάποιες φορές δεν καθίσταται δυνατή. Πέραν από τις στιγμές αγωνίας που περνούν τα οικεία άτομα των απολεσθέντων, όταν σημαντικό χρονικό διάστημα παρέλθει, δημιουργούνται ερωτήματα ως προς το τι θα απογίνει η περιουσία τους και οι όποιες εκκρεμότητες τους. 

Κατά κανόνα ένα πρόσωπο για να κληρονομηθεί πρέπει να έχει πεθάνει. Ωστόσο στις περιπτώσεις των εξαφανίσεων, το στοιχείο του θανάτου δεν υπάρχει, υπό την έννοια ότι δεν έχει ιατρικά εξακριβωθεί θάνατος.  

Ο νομοθέτης, πολύ σοφά, προέβλεψε τη «Δικαστική Κήρυξη Θανάτου», προσπερνώντας έτσι την αβεβαιότητα που χαρακτηρίζει τη κατάσταση αγνοούμενων προσώπων.

Το άρθρο 14 του κεφ. 195 ορίζει τις περιπτώσεις που το Δικαστήριο μπορεί να εκδώσει διάταγμα που να κηρύττει πρόσωπο νεκρό.

Ειδικότερα, τέτοιο διάταγμα δύναται να εκδοθεί όταν: 

1.  Πρόσωπο που κατά την ημερομηνία εξαφάνισης του ήταν ήδη 27 χρονών και αγνοείται για 10 χρόνια. Αν ήταν μικρότερος τότε τα 10 χρόνια θα ξεκινήσουν να μετρούν το χρόνο που ο αγνοούμενος θα έκλεινε τα 27.
2. Πρόσωπο που κατά την ημερομηνία εξαφάνισης του ήταν ήδη 69 ετών και αγνοείται για 5 χρόνια.
3. Μέλος ένοπλων δυνάμεων κατά τη διάρκεια πολέμου εξαφανιστεί και παρέλθουν 3 χρόνια από τη λήξη του πολέμου.
4. Πρόσωπο που επέβαινε σε πλοίο ή αεροσκάφος χαθεί κατά τη διάρκεια ταξιδιού, τότε μπορεί να κηρυχθεί νεκρό μετά τη πάροδο ενός έτους από την ημερομηνία που θα χαθεί το πλοίο ή το αεροσκάφος. Πλοίο ή αεροσκάφος θεωρείται ότι χάθηκε όταν δεν επιστρέψει ή αν δεν αφιχθεί στο προορισμό του εντός  3ων ετών. Δηλαδή, όταν ένα πλοίο δεν φτάσει στο προορισμό του σε 3 χρόνια θεωρούμε ότι έχει χαθεί οπόταν και ξεκινά να μετρά το 1 έτος για να κηρυχθούν οι επιβαίνοντες του πλοίου νεκροί.
5. Πρόσωπο υπό καθεστώς άλλου κινδύνου αγνοείται για περίοδο 3 ετών. 

Το Διάταγμα κήρυξης θανάτου, δημιουργεί μαχητό τεκμήριο ότι το πρόσωπο απεβίωσε την ημέρα που ορίζει το διάταγμα. Λέγοντας Μαχητό τεκμήριο εννοούμε ότι αν εμφανιστεί ο απολεσθέντας, δύναται να ανατραπεί το διάταγμα, οπόταν και αν κάποιος κληρονόμος έλαβε μερίδιο περιουσιακού στοιχείου οφείλει να το επιστρέψει.

Τέλος, αρμόδιο είναι το Επαρχιακό Δικαστήριο εντός της δικαιοδοσίας του οποίου ο άφαντος διατηρούσε τη τελευταία του διαμονή.  

*Το άρθρο αυτό είναι ενημερωτικό και σε καμία περίπτωση δεν θεωρείται νομική συμβουλή.

Παναγιώτης Γ. Κυπριανού
Δικηγόρος – Νομικός Σύμβουλος